Мектептің психологы Д.А. Дракина және әлеуметтік педагог К.К.Касенов буллингтің түрлері, онымен күресу әдістері туралы ақпарат берді. Балалар өз бетінше танысу үшін брошюралар алды.
Қазіргі әлем қатыгез және кейде болжау мүмкін емес болды, қорлау мен агрессия бізді әр қадамда күтеді. Бұл әсіресе балалар ортасында айқын көрінеді. Егер ұжымда баланы шошытса, онда ұжым көбінесе бала үшін тозаққа айналады. Ересектер де қорқытуы мүмкін.
Қорқыту – (ағылш. bullying) бірнеше сыбайластарды тарта отырып, құрдастарының бірі ұйымдастырған қорлау, қудалау ға бағытталған агрессия. Ұжымның қалған бөлігі «қатысы жоқ» болып қалады, бақылаушылар ретінде көрінеді, алайда ол жәбірленушінің жағдайы үшін олардан кінәсін алып тастамайды.
Моббинг (ағылш.. mobbing, mob — тобыр) – бүкіл ұжымның агрессиясы, яғни көпшіліктің қорлауы.
Қорқытудың келесі формалары бар:
- Физикалық. Агрессия ұрып – соғу, зорлық-зомбылық, мүліктің бүлінуі, яғни тікелей физикалық зорлық-зомбылық кезінде пайда болған кезде;
- Психикалық. Қорқыту психологиялық жоспарды әр түрлі қорлау арқылы жүзеге асырылады: қорлау, қорқыту, қауесеттерге нұқсан келтіру (әлсіз жыныстың өкілдері жиі күнә жасайды), үнемі сын айту, мазақ ету, елемеу, сенімсіздік және т. б.;
- Кибербуллинг. Ақпараттық технологиялардың дамуымен туындаған қорлаудың жаңа түрі. Қорқыту Интернет, телефон, SMS, чаттардағы түсініктемелер және т. б. арқылы жүзеге асырылады.
Қорқыту мен моббингтің барлық үш жағына жаман әсер етеді:
- жәбірленуші;
- агрессор;
- бақылаушы немесе куәгер.
Қорлаудың ең қайғылы салдары, әрине, жәбірленушіге айналады. Оның кемшіліктер кешенінен бастап суицидке дейін. Бірақ айналасындағылардың бәрін айналып өтпеңіз, оларды жанын құртатын қылмыстардың серіктестері мен орындаушыларына айналдырыңыз.
Біз сенімдіміз: бірде-бір бала өзін қорламауы керек, бірде-бір бала қорқып, мектепте немесе көшеде психологиялық және физикалық зорлық-зомбылыққа ұшырамауы керек.
Балаларды қорғау – ересектердің міндеті! Қудалау жоқ! Қорқыту жоқ!
